پارک‌ملی کلاه‌قاضی اصفهان به موجب شرایط خاص از دیرباز زیستگاه وحوش بوده و دارای قدمت تاریخی زیادی است. چنان‌که در تاریخ آمده است از زمان شاه‌عباس صفوی و بعد از آن به خصوص در دوره قاجاریه این کوه‌ها از شکارگاه‌های مخصوص سلاطین محسوب می‌شده است. در اواخر قرن نوزدهم ظل‌السلطان که سال‌های متمادی حاکم اصفهان بوده در کتاب خود از کلاه‌قاضی و شاهکوه به‌عنوان شکارگاه‌های غنی و زیبا یاد کرده است.
وجود اکوسیستم خوب و زیستگاه‌های قابل توجه باعث شد در سال ۱۳۴۶ شورای عالی شکاربانی و نظارت بر صید طی مصوبه‌ای ارتفاعات کلاه‌قاضی را به نام منطفه حفاظت‌شده کلاه‌قاضی قرق اعلام کرد و پس از فراز و نشیب‌های بسیار نهایتا در سال ۱۳۷۴ با پیگری‌های مستمر و وجود کمترین تعارضات یعنی نداشتن هر گونه عرصه و اعیانی تحت تملک اشخاص حقیقی و حقوقی و حل مسئله دامداران توسط نهادهای عضو شورای کشاورزی استان اصفهان با اعتبارات پیش‌بینی شده در جهت اسکان عشایر از طریق اداره کل امور عشایر استان اصفهان و تأیید مسئولان استان اصفهان، طی مصوبه شماره ۲۹۴ شورای عالی محیط زیست مورخ ۱۳۷۶/۱۱/۱۲ به‌عنوان پارک‌ملی معرفی شد.
در این منطقه رشته کوه‌هایی به موازات هم وجود دارند که جهت آنها شمال‌غربی به جنوب‌شرقی است. این پارک شامل رشته کوه شیدان و رشته کوه کلاه‌قاضی است که این کوه نام خود را از دو ارتفاع سنگی گرفته که هر دو از دو طرف با شیب‌های تند که به دشت ختم می‌شود و به صورت دو برج سنگی برافراشته‌اند.
جغرافیای کلاه‌قاضی
پارک‌ملی و پناهگاه حیات‌وحش کلاه‌قاضی در جنوب‌شرقی شهر اصفهان واقع شده است و جاده آسفالته اصفهان ـ شیراز از کناره شمالی و غربی آن می‌گذرد. مساحت پارک‌ملی کلاه‌قاضی ۴۷,۲۶۲ هکتار و مساحت پناهگاه حیات‌وحش کلاه‌قاضی ۳,۵۷۴ هکتار است. نزدیک‌ترین گوشه پارک که گوشه شمال‌غرب آن است در حدود ۳۶ کیلومتری شهر اصفهان قرار دارد.
معرفی پارک ملی کلاه قاضی
شرایط محیطی کلاه‌قاضی
این منطقه به دلیل داشتن تنوع بوم‌شناختی، حفاظت از تنوع زیستی، حفاظت از منابع ژنتیکی و بقای تعادل طبیعی همچنین کاهش ناهنجاری‌های حاصل از فعالیت صنایع و عوارض جمعیتی، برخورداری از چشم‌اندازهای زیبای نواحی کوهستانی و تپه ماهوری، وجود انواع گیاهان و گونه‌های متعدد حیات‌وحش جانوری و استفاده‌های علمی، پژوهشی، اقتصادی و گردشگری دارای ارزش وجودی پارک ملی بوده است.
کوه کلاه‌قاضی قسمتی از رشته کوه ماهدشت است. بلندترین قله این کوه به ارتفاع ۲۵۳۴ متر است که در جنوب‌شرقی کوه اصفهان واقع شده است. چشمه‌های زیادی در دامنه‌های این کوه وجود دارد که گله‌های حفاظت‌شده کل و بز از آن استفاده می‌کنند. این کوه را معمولا از گردنه‌ای موسوم به گردنه لاشتر در فاصله حدود ۳۰ کیلومتری اصفهان در جاده اصفهان به شهرضا صعود می‌کنند. این کوهستان دارای دره‌های متعدد شمالی و جنوبی است و وجه تسمیه آن شکل کاملا مشخصی است که قله آن دارد و از شهر اصفهان به شکل کلاه‌قاضیان قدیم دیده می‌شود.
در دره‌ای به نام دره شاهین که در قسمت جنوب خاوری کوه واقع شده، گروه کوهنوردی چکاد کوهستان اصفهان به همت سایر علاقه‌مندان در صدد ایجاد محلی با مسیرهای متنوع آموزشی است که تا پایان سال ۱۳۸۱ هیجده مسیر مختلف در آن باز شده است.
در داخل پارک‌ملی و پناهگاه حیات‌وحش کلاه‌قاضی هیچگونه سکونتگاه انسانی وجود ندارد.
جاذبه‌های اکوتوریستی کلاه‌قاضی
رشته کوه کلاه‌قاضی عامل جذب بسیاری از گروه‌های کوهنوردی و طبیعت‌گردان است.
ذخایر فسیلی عامل حضور بسیاری از دانشجویان، استادان و محققان در منطقه است.
گونه‌های گیاهی و جانوری موجود از جاذبه‌های گردشگری این منطقه است.
پوشش گیاهی کلاه‌قاضیتاکنون تعداد ۲۵۲ گونه گیاهی متعلق به ۱۹۲ جنس و ۴۶ خانواده در کلاه‌قاضی ثبت شده است. پوشش گیاهی پارک‌ملی کلاه‌قاضی علاوه بر پوشش گیاهی علفی، دارای گونه‌های درختی و درختچه‌ای است که این گونه‌ها در نقاط مختلف دره‌ها و کوهپایه‌ها می‌رویند و تیپ اصلی پوشش گیاهی منطقه درمنه‌زار است.
انواع مختلفی از گیاهان بوته‌ای از جمله درمنه، گل گندم، شقایق وحشی، آویشن، لاله وحشی، اسپند، خارشتر و درختان و درختچه‌ها مانند تنگرس، بادام کوهی، انجیر و بنه همچنین تعدادی از گیاهان دارویی از جمله چوبک، قدومه، همیشه بهار، ریواس، خاکشیر، گل‌گاوزبان، شنگ، کاسنی، سمی و… در این پارک می‌رویند. درمنه دشتی و آنقوزه (Ferula assa-foetida) از گونه‌های در حال انقراض منطقه هستند.
گونه‌های شاخص جانوری کلاه‌قاضی
تا کنون ۱۷ گونه پستاندار، ۴۴ گونه پرنده، ۱۱ گونه خزنده و یک گونه دوزیست در پارک‌ملی کلاه‌قاضی شناسایی و ثبت شده است.
گونه جانوری شاخص پارک‌ملی کلاه‌قاضی کل و بز است و آهو نیز به دلیل وجود دشت‌های وسیع از جمله دشت میانکوه، لاگور، لادقو و برآفتاب از جمعیت مناسبی برخوردار است. مشاهده این دو گونه در منطقه به راحتی و از فاصله نزدیک امکان‌پذیر است.
پستانداران
تاکنون ۱۷ گونه پستاندار متعلق به ۱۶ جنس از ۸ خانواده و ۴ راسته به شرح زیر در پارک‌ملی کلاه‌قاضی شناسایی شده است: کل و بز، قوچ و میش اصفهانی، آهو، پلنگ، گربه وحشی، کاراکال، گرگ، کفتار، روباه معمولی، کفتار، شغال، خرگوش، تشی، دوپای کوچک، جربیل بزرگ، جرد ایرانی، همستر خاکستری، همستر دم دراز، پامسواکی بزرگ و انواع موش.
پرندگانتاکنون ۴۶ گونه پرنده متعلق به ۳۱ جنس و ۲۲ خانواده به شرح زیر در پارک‌ملی کلاه‌قاضی شناسایی شده که برخی از آنها بومی و برخی مهاجر بهاره و تابستانه یا مهاجر زمستانه و تعدادی نیز عبوری هستند و به صورت اتفاقی مشاهده شده‌اند.
پرندگان کلاه‌قاضی عبارتند از: عقاب طلایی، شاهین، سارگپه معمولی، سارگپه پابلند، کرکس کوچک، دلیجه، کبک، تیهو، هوبره، کوکر شکم سیاه، قمری معمولی، کوکو، جغد کوچک، شبگرد معمولی، بادخورک کوهی، چکاوک بیابانی، چکاوک کاکلی، چکاوک آسمانی، چلچله بیابانی، چلچله کوهی، چلچله دمگاه سفید، پرستوی دمگاه قرمز، پرستوی خانگی، دم جنبانک ابلق، سنگ چشم خاکستری کوچک، سنگ چشم دم سرخ، سسک جنبان، طرقه بنفش، چکچک بیابانی، چکچک گوش سیاه، چکچک دشتی، چکچک سرسیاه، چکچک ابلق، چکچک دم سرخ، کمرکلی کوچک، سهره صورتی، گنجشک خانگی، پری شاهرخ، زاغ نوک سرخ، غراب، زاغی، کلاغ سیاه، کلاغ ابلق، مگس‌گیر خالدار، کبوتر چاهی و باقرقره.
خزندگان
در پارک‌ملی کلاه‌قاضی تاکنون ۱۱ گونه خزنده متعلق به ۱۱ جنس و ۷ خانواده بشرح زیر شناسایی شده است:
خزندگان کلاه‌قاضی عبارتند از: لاک پشت مهمیزدار، مارجعفری، افعی شاخدار، مارقیطانی تیرمار، مارپلنگی، بزمجه بیابانی خزری، آگامای پولک درشت صخره ای، آگامای چابک، آگامای وزغی خاکستری، مزالینای دم دراز بیابانی، جکوی دم زبر و جکوی دم‌کند.
دوزیستان
در پایین منطقه تنها یک گونه دوزیست به نام وزغ سبز عربی شناسایی شده است. پراکنش این گونه در پارک‌ملی کلاه‌قاضی به حاشیه چشمه‌ها، آبشخورها و مناطق سرسبزتر نظیر مزرعه لردسفید در دشت میان کوه محدود شده است.
متاسفانه این منطقه به دلیل محاصره در میان انواع کاربری‌ها حالت جزیره‌ای پیدا کرده است و کریدوری جهت مهاجرت حیات‌وحش به سایر مناطق و برعکس وجود ندارد.
تجهیزات و امکانات حفاظتی کلاه‌قاضی
سرمحیط‌بانی لاشتر واقع در شمال غرب منطقه و مشرف به جاده اصفهان-شهرضا
پاسگاه و مرکز آموزش بازدیدکنندگان لاگور مجهز به امکانات اقامتی و یک دستگاه دوربین بورد بلند سداد واقع در جنوب منطقه
پاسگاه محیط‌بانی محمدآباد در شرق منطقه و در مجاورت شهر محمدآباد
پست‌های دیده‌بانی چشمه توتی، قارنه و کلاه بزرگ مورد استفاده در گشت‌های شبانه
تعارضات و تهدیدهای منطقه
تداخل حریم و محدوده قانونی شهر بهارستان و محمدآباد با محدوده کلاه‌قاضی (مراحل قانونی رفع تعارض در حال پیگیری است)
عبور اتوبان اصفهان- شهرضا از داخل پارک‌ملی
وجود مجموعه معادن سنگ لاشتر در قسمت پناهگاه حیات‌وحش کلاه‌قاضی
پروانه‌های چرا متعلق به عشایر جرقویه در مراتع جنوب منطقه
راهنما
در صورت خرابی لینک های دانلود خواهشمندیم در اسرع وقت از بخش نظرات ما را مطلع سازید