بیماری های التهابی روده چیست؟

بیماری های التهابی روده چیست؟

بیماری های التهابی روده ( Inflammatory Bowel Disease ) به دو دسته «کرون» و «کولیت اولسراتیو» تقسیم می شود:

بیماری کرون:

بیماری کرون، موجب التهاب در بافت لوله گوارشی می شود . التهاب ایجاد شده توسط بیماری کرون، اغلب به عمق بافتهای آسیب دیده نفوذ می کند و می تواند دردناک و گاهی ناتوان کننده و در برخی مواقع باعث تهدید حیات فرد شود. بیماری کرون می تواند در هر جایی از لوله گوارش در افراد متفاوت ظاهر شود. در برخی بیماران قسمت انتهایی روده کوچک (ایلیوم) آسیب می بیند درحالیکه در برخی دیگر ممکن است سراسر روده بزرگ (کولون) را ملتهب کند. مناطق شایع التهاب در بیماری کرون انتهای روده کوچک و روده بزرگ (کولون) است.

علل بیماری کرون:

دلیل اصلی کرون هنوز ناشناخته است. استرس و رژیم غذایی از علل تشدید بیماری هستند نه از علل بروز آن. احتمالا نقص ایمنی و وراثت از دلایل احتمالی بیماری هستند.

سنین بیماری:

کرون در هر سنی بروز می کند اما اغلب در جوانی و تا قبل از ۳۰ سالگی خود را نشان می دهد.

عوامل خطر و تشدید بیماری:

سابقه خانوادگی ، سفید پوستی، مصرف سیگار، مصرف داروهای ضد التهابی مانند ایبوپروفن، ناپروکسن سدیم، دیکلوفناک سدیم که منجر به التهاب روده و تشدید بیماری می شوند، زندگی در شهرهای صنعتی، زندگی در آب و هوای شمالی تر، رژیمهای غذایی پرچرب از عوامل خطر بیماری هستند

علائم کرون:

علائم بیماری کرون معمولا از ملایم به شدید تغییر می کنند. برخی بیماران به صورت ناگهانی علائم شدید را تجربه می کنند. گاهی در دوره هایی از بیماری، علائم به صورت کامل از بین می روند که به این مرحله دوره خاموشی بیماری می گویند و بیماران نباید با تصور بهبودی کامل، اقدام به قطع مصرف دارو کنند.

بیماری در دوره بیداری دارای علائم درد شکمی و دل پیچه گاهی همراه با تهوع و استفراغ، اسهال شدید ادامه دار اغلب شبانه که به داروهای معمول جواب نمی دهد، تب خفیف ناشی از التهاب یا عفونت که بیش از یک یا دو روز طول بکشد، خستگی مفرط و احساس کمبود انرژی، کاهش اشتها و کم شدن بی دلیل وزن، وجود خون تیره یا روشن یا مخفی و ناپیدا در مدفوع، زخمهای دهانی مانند آفت، مشکلات اطراف مقعد شامل درد و خروج چرک و خون به علت التهاب در نزدیکی مقعد که حتی ممکن است ترشحات، با چند تونل ظریف پوستی به اطراف مقعد سرباز کنند که به این مرحله فیستول می گوییم. علائم کرون شدید هم شامل التهاب پوست، چشم و مفاصل، التهاب کبد و یا مجاری صفراوی، تاخیر بلوغ و رشد جنسی در کودکان است.

عوارض بیماری:

التهاب : می تواند به دیواره روده محدود یا در تمام روه پخش شود

انسداد روده : کرون ضخامت دیواره روده را تحت تاثیر قرار می دهد. با گذشت زمان قسمتهایی از دیواره روده می تواند ضخیم و یا باریک شده و تنگی پیدا کند و منجر به انسداد جریان مواد در داخل مجرای گوارشی شود. حتی فرد ممکن است نیازمند جراحی برای خارج کردن قسمت آسیب دیده از روده باشد.

زخمها : این زخمها می تواند از دهان تا مقعد و حتی در ناحیه تناسلی باشد

فیستول : گاهی اوقات زخمها می توانند به ایجاد حفره ظریف در جدار روده منجر شود و فیستول را ایجاد کنند. فیستول یک تونل ارتباطی غیرطبیعی بین مناطق مختلف بدن است. فیستول می تواند بین روده، پوست و یا بین روده و عضو دیگری برقرار و منجر به خروج پیوسته محتویات روده ای به پوست شود. در برخی موارد، فیستول عفونی و تبدیل به آبسه می شود و در صورت عدم درمان حیات انسان را تهدید خواهد کرد

فیشر مقعد: شکاف های کوچکی در پوست اطراف مقعد است که اغلب باعث ایجاد درد هنگام دفع مدفوع می شود و می تواند منجر به ایجاد فیستول شود

سوء جذب مواد غذایی: اسهال، درد شکمی، و دل پیچه می تواند غذا خوردن یا جذب کافی مواد غذایی در روده را برای شما مشکل کند. و نیز می تواند منجر به کم خونی ناشی از فقر آهن و یا ویتامین ها شود

سرطان کولون: کرون شانس ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش می دهد. قانون کلی برای افراد سالم بدون کرون ، کولونوسکوپی هر ۱۰ سال یک بار بعد از سن ۵۰ سالگی است

سایر عوارض: کم خونی، پوکی استخوان، مشکلات کبدی و مجاری صفراوی از دیگر مشکلات و عوارض کرون است

آمادگی هایی که بیمار باید قبل از ویزیت توسط متخصصان گوارش و کبد داشته باشد:

تمام علائم مشاهده در خود را از میان عوامل اشاره شده در بالا بر روی برگه ای برای پزشک بنویسید

خلاصه ای از از وضعیت زندگی خود را مثل استرش شدید یا تغییرات جدید تاثیرگذار در وضعیتتان را نیز بدان اضافه کنید

لیستی از تمام داروهای مصرفی خود را بر روی برگه ای برای پزشک تهیه کنید

پاسخی برای این دسته از سوالات پزشک خود داشته باشید: اولین علامت را چه زمانی تجربه کردید؟ علائم شما پیوسته است یا مدام در حال تغییر است؟ علائم شما چه قدر شدید است؟ آیا علائم بیماری شما بر روی سایر فعالیتهایتان تاثیر گذاشته است؟ چه وقت علائم شما بدتر می شود؟ آیا سیگار می کشید؟ آیا از داروهای ضد التهاب غیراستروییدی استفاده می کنید؟ و ..

بهتر است هنگام ویزیت فرد مورد اعتمادی شما را همراهی کند تا اگر مساله ای را فراموش کرده اید یادآور شود

لیست سوالات محدود اما مهم خود را که باید از پزشک بپرسید تهیه کنید: آیا دارویی هست که باید از آن پرهیز کنم؟، درمان مناسب من کدام است؟ من با چه مشکلات احتمالی دیگری در سلامتی ام مواجه خواهم شد؟ رژیم غذایی خاص من چه باشد؟ ، انتظار چه عوارض جانبی را باید داشته باشم؟، برورشور آموزشی و وب سایتی هست که بدان مراجعه کنم؟

آزمایشات و روشهای تشخیصی:

آزمایشات روشهای تشخیصی بیماری، شامل رادیولوژی، کولونوسکوپی همراه با نمونه برداری، آزمایش کم خونی، آزمایش تشخیص عفونت، سی تی اسکن، ام آر آی روده باریک، کپسول اندوسکوپی، دابل بالن اندوسکوپی (درون بینی روده باریک) و عکسبرداری از روده کوچک است.

درمان کرون:

هیچ درمان شناخته شده قطعی برای درمان این بیماری وجود ندارد اما پزشکان می توانند با داروهای مناسب تا حد زیادی علائم را کاهش دهند و حتی بیماری را برای مدت زمان زیادی خاموش نگه دارند . درمان در بیماران مختلف، متفاوت است. درمان از داروهای ملایم شروع می شود و به داروهای قوی تر می رسد. نکته مهم آن است که مبتلایان بیماری التهابی روده به شرط استفاده مادام العمر دارو و قطع نکردن مصرف دارو که امری خطرناک است، می توانند ازدواج کنند، باردار و دارای فرزند شوند، به تحصیل ادامه دهند، مسافرت کنند و همانند سایر افراد، مادام العمر زندگی عادی داشته باشند.

در صوررتی که تمام داروها به بهبود بیمار کمک نکرد، پزشک ممکن است جراحی را پیشنهاد دهد.

رژیم غذایی:

هیچ شواهد استواری درباره این که خوردن ماده غذایی باعث التهاب در روده شود وجود ندارد اما غذاها و نوشیدنی هایی وجود دارد که باعث کاهش التهاب علائم می شود. غذاهایی که شدت علائم شما را بیشتر می کند را به یاد بسپارید. مصرف محصولات لبنی را کاهش دهید. از غذاهای کم چرب استفاده کنید. اگر با فیبر مشکل دارید مصرف آن را کم کنید. سبزیجات و میوه ها را بهتر است به صورت پخته مصرف کنید. غذاهای سرخ شده ، الکل و کافئین ها ممکن است وضعیت شما را بدتر کنند.

حمایتهای معنوی:

کرون فقط عوارض جسمی ندارد و بیماران نیازمند حمایتهای روحی هستند. دفع گاز روده و شکم درد، حضور فرد را در اجتماع سخت می کند . بیرون روی های متعدد فرد مبتلا ممکن است او را دچار آزار کند. اگر می توانید به گروه های مبتلایان کرون بپیوندید تا هم احساس بهتری داشته باشید و هم اطلاعات شما افزایش یابد.

بیماری کولیت اولسروز

یک بیماری التهابی روده (IBD) است که باعث التهاب طولانی مدت و زخم در دستگاه گوارش می شود. کولیت اولسروز پوشش درونی روده بزرگ (کولون) و رکتوم(مقعد) را تحت تاثیر قرارمی دهد. علائم معمولا در طول زمان ، به طور ناگهانی بوجود می آیند.

علائم بیماری:

علائم کولیت اولسروز بسته به شدت التهاب روده، متفاوت است. اغلب افراد مبتلا به کولیت اولسروز علائم خفیف تا متوسط دارند. شما بسته به این که کدام بخش از روده ملتهب است ممکن است علائم و نشانه های زیر را داشته باشید:

اسهال، اغلب با خون یا چرک
درد شکم و دل پیچه
درد مقعد
خونریزی مقعدی (دفع خون با مدفوع)
احساس دفع مدفوع شدید (زور و پیچ)
از دست دادن وزن
خستگی
تب
عدم رشد در کودکان

علل بیماری:

علت دقیق کولیت اولسروز ناشناخته باقی مانده است. پیش از این به رژیم غذایی و استرس، مشکوک بودند اما در حال حاضر پزشکان می دانند که این عوامل ممکن است تشدید کننده باشند اما کولیت اولسروز را ایجاد نمی کنند.

یک علت احتمالی، نقص سیستم ایمنی است. هنگامی که سیستم ایمنی بدن شما تلاش می کند با ویروس ها یا باکتریهای مهاجم مبارزه کند، ایجاد یک پاسخ ایمنی غیر طبیعی می تواند باعث حمله سیستم ایمنی بدن به سلول های دستگاه گوارش خود فرد شود

به نظر می رسد وراثت نیز در ایجاد این بیماری می تواند نقش داشته باشد. کولیت اولسروز در افرادی که اعضای خانواده ایشان به این بیماری مبتلا هستند، شایع تر است. با این حال، بسیاری از افراد مبتلا به کولیت اولسروز سابقه خانوادگی ندارند.

عوامل خطر بیماری:

سیستم ایمنی

ممکن است یک باکتری و یا ویروس آغاز کننده بیماری باشد. زمانی که سیستم ایمنی سعی در مقابله با میکرو ارگانیسم مهاجم را دارد، یک پاسخ غیرطبیعی از سیستم ایمنی می تواند باعث حمله به سلول های دستگاه گوارش و ایجاد علایم شود.

سن

کولیت اولسروز معمولا قبل از سن ۳۰سالگی آغاز می شود اما، می تواند در هر سنی رخ دهد، و برخی از افراد ممکن است بعد از سن ۶۰ سالگی به این بیماری مبتلا شوند.

سابقه خانوادگی

اگر یکی از بستگان نزدیک شما ، مانند پدر، مادر، خواهر و برادر و یا فرزندتان، به این بیماری مبتلا است ، شما در معرض خطر بالاتری هستید

عوارض بیماری:

خونریزی شدید

سوراخ شدن روده بزرگ

ازدست دادن شدید آب

بیماری کبدی (نادر)

از دست دادن استخوان (پوکی استخوان)

التهاب پوست ، مفاصل و چشم ها، و زخم در پوشش مخاطی دهان

گاهی در بعضی موارد علائم طولانی شده افزایش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ

ایجاد تورم و التهاب شدید و پیش رونده روده بزرگ (مگاکولون سمی)

افزایش خطر لخته شدن خون در رگ ها و عروق

روشهای تشخیص بیماری:

آزمایش خون

برای چک کردن کم خونی ویا یافتن نشانه هایی از عفونت

نمونه مدفوع

سلول های سفید خون در مدفوع شما می تواند نشان دهنده کولیت اولسروز باشد. نمونه مدفوع نیز می تواند در رد کردن سایر اختلالات، مانند عفونت ناشی از باکتری ها، ویروس ها و انگل ها کمک کند.

کولونوسکوپی

این آزمون اجازه می دهد تا پزشک شما تمام روده بزرگ را با استفاده از لوله نورانی نازک و انعطاف پذیر که به یک دوربین متصل شده است، مشاهده کند. در این روش پزشک نیز می تواند نمونه کوچکی از بافت (بیوپسی) را برای تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی جدا کند. گاهی اوقات یک نمونه بافت می تواند به تایید تشخیص کمک کند.

رادیوگرافی ساده شکم

اگر شما علایم شدید دارید، پزشک شما ممکن است از رادیوگرافی منطقه شکم به منظور رد عوارض جدی مانند: گشاد شدن روده بزرگ و بدنبال آن احتمال سوراخ شدن روده بزرگ استفاده کند.

سی تی اسکن

اگر پزشک شما به یک عارضه از کولیت اولسروز یا التهاب روده کوچک ویا عفونت های داخل شکم مانند آبسه ها مشکوک باشد، سی تی اسکن انجام می شود. سی تی اسکن همچنین ممکن است نشان دهد که چه مقدار از روده ملتهب است.

درمان بیماری:

درمان بیماری کولیت اولسروز همراه با دارو درمانی است و در بعضی مواقع از جراحی هم استفاده می شود. در حال حاضر درمان قطعی برای کولیت اولسروز وجود ندارد و همچنین درمان بیماران کولیت اولسروز با هم متفاوت است. در روند درمان پزشکان از روش ها و پروتکل های متفاوتی برای درمان استفاده می کنند. پزشکان در درمان از داروهای ملایم درمانی شروع می کنند و آرام آرام به داروهای قوی تر می رسند.

هدف از درمان کولیت اولسروز کاهش التهاب در روده است که باعث کاهش علایم بیماری در شما می شود. همچنین هدف دیگر درمان بهبود بخشیدن پیش آگهی بیماری با محدود کردن عوارض بیماری است. در بهترین حالت درمان، بیماری بدون علایم می شود ولی درمان باید همچنان ادامه پیدا کند.

نکته بسیار مهم در درمان بیماری خودداری بسیار شدید از قطع مصرف دارو بدون اجازه پزشک است که ممکن است موجب عقبگرد درمان بیماری و تشدید عوارض آن شود.

ممکن است پزشک شما رژیم ویژه ای را از طریق لوله تغدیه داخلی و یا تزریق داخل وریدی برای درمان کولیت اولسروز شما تجویز نماید. این درمان به بهبود وضعیت تغذیه شما کمک می کند و به روده شما اجازه یک استراحت مختصر را می دهد. استراحت روده در کوتاه مدت باعث کاهش التهاب می شود. پزشک شما ممکن است از درمان تغذیه ای هم به صورت کوتاه مدت همراه با درمان دارویی استفاده کند.

در اغلب مواقع جراحی موجب بهبودی کولیت اولسروز می شود. این معمولا به معنی برداشتن کامل روده بزرگ (proctocolectomy) است. در اغلب موارد، این روش به نام آناستوموز ileoanal را شامل میشود. جراح شما با ساخت یک کیسه از پایان روده که به طور مستقیم به مقعد متصل است، به بیمار امکان می دهد تا دفع مدفوع داشته باشد.

به طور معمول در برخی از موارد استفاده از روش فوق امکان پذیر نیست. در عوض، جراحان با ایجاد یک سوراخ باز دائمی در شکم (استومای ایلئومی) مدفوع را به کیسه ای خارجی هدایت می کنند.

۸ سال پس از شروع بیماری به غربالگری بیشتر و مکرر هر سه سال یک باربرای بررسی احتمال سرطان روده بزرگ نیاز است. چرا که خطر ابتلا به سرطان روده ممکن است با طولانی شدن بیماری بویژه در کسانی که طول بیشتری از روده گرفتار است بیشتر شود. فواصل بین کولونوسکوپی ها به محل درگیری روده، مدت بیماری و وضعیت جسمی شما بستگی دارد.

اگر علاوه بر کولیت اولسروز فرد در اثر عوارض کبدی دچار کلانژیت اسکلروزان اولیه نیز شود، نیاز به انجام کولونوسکوپی هر یک تا دو سال پس از اینکه کولیت اولسروز تشخیص داده شد، دارد.

سبک زندگی و کمک به بهبود بیماری:

گاهی ممکن است در مواجهه با بیماری احساس درماندگی کنید، اما تغییر در شیوه زندگی و رژیم غذایی به کنترل علایم شما و طولانی شدن دوره های بهبودی تا عود دوباره بیماری کمک می کند.

هیچ شواهد استوار و محکمی درباره این که خوردن ماده غذایی باعث التهاب در روده و ایجاد التهاب روده شود وجود ندارد. اما غذاها و نوشیدنی هایی وجود دارد که باعث کاهش علایم شما به خصوص در زمان روشن بودن بیماری می شود.

داشتن یک دفترچه برای یادداشت کردن آنچه روزانه می خورید یا می نوشید برای پیگیری میزان و نوع مصرف غذایتان و همچنین چگونگی احساس شما می تواند مفید باشد. اگر خودتان فکر می کنید غذاهایی شدت علایم تان را بیشتر می کند خودتان آن ها را حذف کنید

فرآورده های شیر را محدود کنید

بسیاری از افراد مبتلا به بیماری التهابی روده که مشکلاتی مانند اسهال، درد شکم و نفخ دارند با محدود کردن و یا حذف محصولات لبنی بهبود یافته اند. مشکل شما ممکن است عدم تحمل لاکتوز باشد که، بدن شما نمی تواند قند شیر (لاکتوز) در فرآورده های شیر را هضم کند. در چنین مواردی استفاده از یک داروی آنزیمی مانند لاکتاز (قرص لاکتیز) می تواند به شما کمک کند.

سعی کنید غذاهای کم چرب بخورید

هنگامی که چربی از روده شما عبور می کند، اسهال را بدترمی کند. سعی کنید از کره، مارگارین، سس، خامه و غذاهای سرخ شده پرهیز کنید.

در مصرف غذاهای حاوی فیبر دقت نمایید

اگر شما بیماری التهابی روده و علایم شدید دارید تا بهتر شدن علایم بصورت موقت غذاهایی با فیبر بالا، مانند میوه های تازه و سبزیجات و غلات کامل، ممکن است علائم شما را بدتر کند.

مصرف الکل یا کافئین ممکن است علائم شما را تشدید کند

خوردن وعده های غذایی کوچک

شما ممکن است دریابید که احساس بهتری درهنگام خوردن غذا در پنج یا شش وعده غذایی کوچک در روز به جای دو یا سه وعده بزرگتر دارید.

نوشیدن مقدار زیادی مایعات

سعی کنید به نوشیدن مقدار زیادی مایعات روزانه که آب بهترین آنهاست، توجه کنید. الکل و نوشیدنی هایی که حاوی کافئین است باعث تحریک روده شما شده و می تواند اسهال را بدتر کند، در حالی که نوشیدنی های گازدار در اغلب موارد تولید گاز می کنند.

در نظر گرفتن مولتی ویتامین

از آن جایی که این بیماری می تواند توانایی شما را برای جذب مواد مغذی، مولتی ویتامین و مواد معدنی مفید را کاهش دهد. قبل از مصرف هرگونه ویتامین یا مکمل با پزشک خود مشورت کنید.

صحبت با یک متخصص تغذیه

اگر شما شروع به از دست دادن وزن می کنید و یا رژیم غذایی شما بسیار محدود شده است، صحبت با یک متخصص تغذیه مناسب است.

استرس

اگر چه استرس التهاب روده ایجاد نمی کند، اما می تواند علائم و نشانه های شما را بدتر کند و ممکن است به آغاز و شعله ور شدن بیماری کمک کند.

مکمل های دارویی

بسیاری از افراد مبتلا به اختلالات گوارشی به نوعی از درمان مکمل و جایگزین استفاده کرده اند. برخی از درمان های معمول که استفاده می شود

حمایت معنوی:

به گروه های حمایتی از این بیماری بپیوندید. اگرچه این گروهها برای همه افراد قابل استفاده نیست اما آن ها اطلاعات ارزشمندی درباره وضعیت شما و همچنین حمایت عاطفی فراهم می کنند. اعضای گروه پیوسته درباره آخرین درمان های موجود و پیوسته کولیت اولسروز مطلع می شوند. همچنین عضویت در این گروه ها ممکن است باعث اطمینان بخشی شما بشود. همچنین برای افزایش بهره مندی از حمایت معنوی با یک درمانگر صحبت کنید

برخی افراد ممکن است مشورت با یک مشاور که بیماری های التهابی روده را کاملاً می شناسد از نظر روحی مفید بدانند. مشاور درباره مشکلات روحی بوجود آمده از این بیماری با شما صحبت می کند.

اگر چه زندگی با کولیت اولسروز می تواند دلسرد کننده باشد اما همچنان مطالعات در حال انجام هستند و چشم انداز بیماری رو به بهبود است.

منبع:بیماری های التهابی روده چیست؟

بیماری های التهابی روده چیست؟